روملی حصار استانبول

Rumelihisarı

کلید فتح قسطنطنیه

یکی از برنامه‌های اصلی تورهای استانبول، تور دریایی در تنگه بسفر است. تصور کنید در یک کشتی تفریحی ایستاده‌اید و در حال تماشای سواحل و منظره بی‌نظیر تنگه بسفر هستید که در نزدیکی پل فاتح سلطان استانبول، قلعه‌ای عجیب و غریب می‌بینید. این قلعه با دیوارهای مارپیچ سنگی و برج‌های کوچک و بزرگ، قلعه روملی حصار Rumelihisarı Castle است. بلافاصله از بغل‌دستی‌تان آدرس قلعه روملی حصار استانبول را می‌پرسید تا در اولین فرصت از آن دیدن کنید. الان آن فرصت است تا با پین تاتی دوری در روملی حصار بزنید.

برای کسانی که عجله دارند

• قلعه روملی حصار استانبول در سال 1452 میلادی به دستور سلطان محمد فاتح فقط در 4 ماه ساخته شد.
• این قلعه دارای 3 برج اصلی به نام سه وزیر سلطان محمد و 13 برج کوچک نگهبانی است.
• سلطان محمد به وزیرانش برای ساخت قلعه فقط 4 ماه فرصت داد. در غیر این صورت، آن‌ها اعدام می‌شدند.
• مساحت کلی قلعه31250 متر مربع است.
• بعد از فتح قسطنطنیه، قلعه روملی حصار به گمرک تنگه بسفر، زندان، محل اجرای تئاتر و کنسرت تبدیل شد.
• برای ورود به قلعه روملی حصار نباید هیچ غذا و وسیله‌ای همراه داشته باشید، جز یک بطری آب!
• بازدید از این قلعه با موزه پاس استانبول، رایگان است.
• ورود به قلعه از مسیر پلکانی قلعه است. این پله‌ها محافظ ندارند. پس مراقب خود و فرزندانتان باشید.
• تصویر قلعه روملی حصار روی اسکناس‌های قدیمی ترکیه زده می‌شد.
• نام قلعه از ابتدا روملی حصار نبود. اول قلعه را به اسم «بوازکسن» (Boğazkesen) می‌شناختند که به معنی «برنده تنگه» است. بعدها آن را به روملی حصار به معنای «واقع بر زمین رومی‌ها» تغییر دادند.
• برای ورود به قلعه روملی حصار استانبول، باید از پله‌های زیادی بالا بروید. پس اگر مشکل زانو دارید، بهتر است به تماشای نمای بیرونی آن اکتفا کنید.

قصه ساخت روملی حصار

یکی بود یکی نبود. امپراتوری‌ای بود به اسم عثمانی. عثمانی‌ها دوست داشتند امپراتوری خود را گسترش دهند. برای همین بارها به همسایه‌های خود مخصوصا، امپراتوری روم شرقی حمله کردند. ولی همه این حمله‌ها و لشکرکشی‌ها به در بسته خورده بود. فتح قسطنطنیه داشت به یک رویا تبدیل می‌شد ‌که سلطان محمد دوم وارد میدان شد.

محمد فقط دوازده سال داشت که سلطان شد. ده سال بعد در سن 21 سالگی با سپاهی بزرگ از پیاده نظام‌ها و کشتی‌های جنگی، از زمین و دریا به  قسطنطنیه حمله کرد و آن را محاصره کرد. در سال 1452 میلادی بود که سلطان محمد برای بستن راه کمک‌های نظامی و اقتصادی از راه دریا به روم، دستور ساخت قلعه روملی حصار را داد.

این قلعه روی تپه‌ای در ساحل تنگه بسفر فقط طی 4 ماه ساخته شد.

بالاخره پس از 60 روز مقاومت، عثمانی‌ها وارد شهر قسطنطنیه شدند و آن را فتح کردند. از آن به بعد سلطان جوان عثمانی به سلطان محمد فاتح معروف شد و نام شهر از قسطنطنیه به استانبول تغییر کرد.

ساخت قلعه در 4 ماه!

در حال حاضر ساختن یک آپارتمان 4 طبقه، با امکانات امروزی، یک سالی طول می‌کشد. ولی ساخت قلعه روملی حصار در 560 سال قبل، با آن عظمت و بزرگی، فقط 4 ماه طول کشید! چطور چنین چیزی ممکن است؟

چون سپاه عثمانی در حال جنگ با امپراتور روم بود، ساخت قلعه باید هر چه زودتر تمام می‌شد. برای همین سلطان محمد مسئولیت ساخت سه برج اصلی قلعه را به سه وزیرش سپرد و به آن‌ها فرصت 4 ماهه داد. طبق فرمان سلطان، اگر سر 4 ماه کار ساخت برج‌ها تمام می‌شد که هیچ؛ در غیر این صورت وزیر مربوطه پای برج نیمه کاره، اعدام می‌شد.

از آن‌جایی که همه می‌دانستند سلطان محمد حرفش حرف است، همه دست به کار شدند. وزیران هزاران بنا و کارگر به کار گرفتند. روز و شب کار ادامه داشت تا این‌که کار ساخت قلعه سر وقت تمام شد. سلطان هم برای تقدیر از وزیرانش، اسم آن‌ها را روی سه برج اصلی قلعه گذاشت: برج بزرگ کناره دروازه را خلیل پاشا ساخت. زانوس پاشا برج جنوبی و ساریجا پاشا هم برج شمالی را ساخت.

معماری قلعه

اکثر مساجد و ساختمان‌های استانبول مثل مسجد ایاصوفیه و مسجد سلیمانیه توسط معمار سنان ساخته شده است؛ اما این‌جا دیگر خبری از معمار معروف عثمانی‌ها نیست. این قلعه کار معمار مصلح‌الدین است. کار او باتوجه به محدودیت زمانی و ناهمواری زمین محل احداث، بسیار سخت بود. اما قلعه‌ای ساخت به مساحت 31250 متر مربع که بعد از گذشت 560 سال، هنوز ایستاده و قدرت و عظمت خودش را به رخ کشتی‌نشینان تنگه بسفر می‌کشد.

همان‌طور که گفتیم، قلعه روملی حصار، 3 برج اصلی دارد.

بین این برج‌ها دیوارهایی سنگی کشیده شده که روی آن‌ها 13 برج نگهبانی کوچک‌تر قرار گرفته است.

برای ورود به قلعه سه دروازه اصلی، کنار سه برج اصلی قرار دارد. غیر از این‌ها، یک دروازه جانبی برای بار و مواد غذایی و دو ورودی مخفی هم تعبیه شده است.

قلعه روملی حصار پس از فتح

بعد از این‌که عثمانی‌ها قسطنطنیه را فتح کردند و امپراتوری روم شرقی سقوط کرد، قلعه روملی حصار هم دیگر کاربرد نظامی نداشت. برای همین از آن به‌عنوان محل نظارت بر رفت‌وآمدهای تنگه بسفر استفاده می‌شد. مدتی هم به زندان تبدیل شد.

قبل از موزه شدن، کاربری‌های زیادی داشته:
محل اجرای تئاتر، محل اجرای کنسرت، محل فیلمبرداری فیلم و حتی محل زندگی.
در مدتی که این قلعه متروکه می‌شود، با مجوز یا بدون مجوز، خانه‌هایی در آن ساخته می‌شود. به دستور رئیس‌جمهور وقت، قلعه تاریخی روملی حصار را ترک می‌کنند تا قلعه مورد مرمت و بازسازی اساسی قرار گیرد.